Witam na mojej stronie zawierającej wiadomości mogące być przydatne dla pacjentów. Inspiracją do jej powstania były lata konsultacji.
Niektóre z nich dotyczyły spraw skomplikowanych, wymagających badania lekarskiego, nierzadko z zastosowaniem nowoczesnych technologii diagnostycznych. Inne – mimo, że dotyczyły spraw bardzo ważnych – były bardzo proste i szybkie.
W pierwszej grupie – podejmowana decyzja musiała być w większym lub mniejszym stopniu indywidualizowana. W pewnym sensie: „skrojona na miarę” stanu biologicznego osoby, której dotyczyła. Takich rozważań tu, Szanowni Państwo, nie znajdziecie.
Druga grupa, to konsultacje , które można nazwać oczywistymi. Pytania dotyczą zazwyczaj rożnych aspektów życia codziennego, niekiedy procedur medycznych. Odpowiedzi zawarte są w wytycznych wydawanych przez odpowiednie towarzystwa lekarskie i podzielenie się tą wiedzą jest proste. Ale przecież to, co jest proste dla lekarzy lub allied proffessionals (przepraszam, ale nie znoszę określenia „personel średni”) pracujących na co dzień w oddziałach lub poradniach kardiologicznych, nie jest banalne dla laika. Co więcej, taka „drobnostka” może dać osobie proszącej o poradę poczucie bezpieczeństwa, a nierzadko – uchronić ją przed istotnymi kłopotami, wynikającymi z niewiedzy.
Jestem lekarzem (dyplom 1985), kardiologiem oraz medycznym belfrem. Postaram się, żeby zawartość tej strony mogła być przydatna.
Poza tematami wybranymi przeze mnie, można zadawać własne pytania – w komentarzach. Nie obiecuję Państwu szybkiej odpowiedzi, ale będę się starał, żeby one nadchodziły.
No i na koniec: nie szukajcie tu Państwo porady, wymagającej badania lekarskiego (nawet w formie tzw. wywiadu lekarskiego, czyli rozmowy), bo nie będę w stanie jej Państwu udzielić.
Technologie medyczne budzą lęk lub zaciekawienie. Lęk u tych, którzy mają mieć z nimi kontakt jako pacjentki/pacjenci. Zaciekawienie – u pozostałych. Lęk jest tym większy, że personel medyczny najczęściej nie ma energii ani czasu, by opowiedzieć chorym o czekających ich procedurach.
Podczas Pikniku Naukowego będzie można samodzielnie wykonać symulowane procedury medyczne, z użyciem sprzętu stosowanego w rzeczywistej medycynie. Takie możliwości są zazwyczaj całkowicie niedostępne dla nieprofesjonalistów. Piknik Naukowy stwarza tą jedną, wyjątkową możliwość, przez 9 godzin trwania wydarzenia, raz w roku.
Na stoisku G20, w Strefie Zdrowia, w sobotę 15 czerwca, od 11:00 do 20:00, będą czekać na Państwa pokazy:
Bezelektrodowy stymulator serca
Obejrzyjcie bezelektrodowy stymulator serca. Zobaczcie, jak lekarze uczą się go implantować.
Wszczepialny rejestrator zaburzeń rytmu serca
Obejrzyjcie wszczepialny rejestrator zaburzeń rytmu serca, stosowany w diagnostyce niewyjaśnionych utrat przytomności, napadów kołatań serca i wykrywaniu bezobjawowego migotania przedsionków.
Stymulacja układu bodźcoprzewodzącego serca – naprawiamy serce znacznie precyzyjniej
Poznajcie ideę stymulacja układu bodźcoprzewodzącego serca (CSP), czyli tych komórek, którymi w sercu przewodzone są impulsy elektryczne.
Elektroporacja – nowa metoda zabiegowego leczenia zaburzeń rytmu serca
Poznajcie elektroporację – nową metodę kardiologii zabiegowej, służącą do leczenia zaburzeń rytmu serca.
Interwencyjne leczenie udarów mózgu
Zapoznajcie się z objawami sugerującymi udar mózgu oraz postępowaniem w razie ich stwierdzenia.
Leczenie chorób aorty
Poznajcie zabiegowe metody leczenia chorób aorty.
Nieoperacyjne leczenie żylaków podudzi
Poznajcie metody niechirurgicznego zamykania żylaków podudzi metodami fizycznymi lub chemicznymi.
Leczenie cukrzycy przy pomocy pompy insulinowej z ciągłym monitorowaniem poziomu glikemii i sterowaniem w układzie zamkniętej pętli
Obejrzyjcie nową pompę insulinową z ciągłym monitorowaniem poziomu glikemii i sterowaniem w układzie zamkniętej pętli.
Nowoczesny system kontrolowania i leczenia cukrzycy – inteligentny pen, sensor i aplikacja
Poznajcie nowoczesny system kontrolowania i leczenia cukrzycy – system oparty na inteligentnym penie insulinowym, współpracującym ze znajdującym się pod skórą sensorem i aplikacją kontrolującą całość.
Głęboka stymulacja mózgu – szansa w chorobie Parkinsona
Dowiedzcie się, jak głęboka stymulacja mózgu pomaga chorym na chorobę Parkinsona.
Pompy baklofenowe w leczeniu zespołów spastyczności po uszkodzeniu rdzenia kręgowego.
Zapoznajcie się z działaniem terapii pompą baklofenową w zespole spastyczności.
Stymulacja rdzenia kręgowego w opornych zespołach bólowych
Przekonajcie się, jak działaniem stymulacja rdzenia kręgowego w opornych zespołach bólowych.
Stymulacja nerwów krzyżowych w terapii braku kontroli nad zwieraczami
Stymulacja nerwów krzyżowych jest szansą dla tych chorych niemających kontroli nad zwieraczami. Sprawdźcie, jak to działa.
Laparoskopia – systemy do zamykania naczyń oraz inteligentne laparoskopowe narzędzia do usuwania i zespoleń tkanek
Zapoznajcie się z działaniem technik laparoskopowych oraz ich zastosowaniem w praktyce chirurgicznej.
Nowoczesna technologia w chirurgicznym leczeniu przepuklin pachwinowych
Zapoznajcie się z zastosowaniem nowoczesnych technologii medycznych w chirurgicznym leczeniu przepuklin pachwinowych.
Bezkrwawe operacje usunięcia migdałków
Zobaczcie, jak chirurgicznie i bezkrwawo usuwa się migdałki podniebienne.
Bronchonawigacja – nowoczesna metoda diagnostyki chorób oskrzeli
Zapoznajcie się z bronchonawigacją, pozwalającą na precyzyjną diagnostykę zmian w oskrzelach.
Endoskopia kapsułkowa to przewrót w diagnostyce chorób układu pokarmowego. Połknięta kapsułka transmituje obraz poza ciało chorego, wędrując przez jego przewód pokarmowy. Zobaczcie, jak to działa.
Pierwsza zasada: nie diagnozuj się, nie próbuj precyzyjnie określić przyczyny. Zamiast tego, koniecznie oceń, czy sytuacja może być alarmująca i czy trzeba bezzwłocznie starać się o pomoc medyczną.
Tak, wiem – to co Państwu zaproponowałem jest małą rewolucją w sposobie myślenia. Uwierzcie mi jednak, Czcigodne Czytelniczki i Czcigodni Czytelnicy, że ta zmiana może kiedyś uratować życie Wam, lub Waszym bliskim.
Dlaczego trzeba umieć odróżniać groźny ból w klatce piersiowej od niegroźnego? Odpowiedź jest oczywista tylko z pozoru, bo życie pokazuje, jak przerażająco często chorzy zbyt długo czekają z wezwaniem pomocy, diagnozując się samodzielnie, poszukując rozwiązań w zasobach Internetu lub u znajomych nie mających odpowiedniej wiedzy. Następstwem jest oczywiście późniejsze rozpoczęcie leczenia co, z kolei, przekłada się na mniejszą jego skuteczność. Nieskuteczne leczenie może być czynnikiem współdecydującym o wystąpieniu istotnego inwalidztwa, lub śmierci – bezsensownych bo możliwych do uniknięcia.
Dlaczego nie warto diagnozować przyczyny swojego bólu, na przykład: “zawał czy nie-zawał”? Ponieważ, niezależnie od szczegółów, jeżeli jest groźna, to albo trzeba leczyć ją szybko, albo przygotować się na poważne problemy. Przejrzyjmy jednak, dla porządku, najczęściej spotykane groźne przyczyny bólu w klatce piersiowej.
Niedokrwienie mięśnia serca jest najczęstszą spośród nich. Niedokrwione serce boli, a jeżeli nie rozpoczniemy w porę skutecznego leczenia, to część serca obumrze – jego komórki staną się martwe. Takie obumarcie części serca nazywamy zawałem serca. Następstwem będzie spadek sprawności serca, jako pompy krwi do różnych części organizmu. Odczuwane będzie to jako łatwiejsze męczenie się (czasami bardzo łatwe), ograniczające zdolność wykonywania wysiłków.
Ale na tym nie koniec. W momencie silnego niedokrwienia serca organizm głupieje, odczuwając śmiertelne zagrożenie i reagując na nie. Na przykład, wyrzucając do krwi niektóre hormony. Jednak te same, błyskawicznie następujące procesy, które mogłyby być pomocne w ucieczce przed drapieżnikiem, w stanie niedokrwienia serca stają się potencjalnie samobójcze i mogą doprowadzić bezpośrednio do śmierci. Bezpośrednią jej przyczyną są pojawiające się w takich sytuacjach groźne zaburzenia rytmu serca, prowadzące do zatrzymania jego pracy. Tylko natychmiast podjęta reanimacja może wówczas stworzyć chorej osobie szansę na przeżycie.
Zapalenie mięśnia serca i/lub osierdzia, to kolejna przyczyna. Wydaje się, że COVID-19 przyniósł wzrost takich przypadków. Niektóre mogą skończyć się głębokim inwalidztwem.
Zatorowość płucna, czyli krzepnięcie krwi wewnątrz naczyń płucnych, co uniemożliwia skuteczne pobieranie do niej tlenu, niezbędnego przecież do funkcjonowania organizmu. Również częstsza od czasu pojawienia się COVID-19. Może zabić, albo doprowadzić do inwalidztwa. Wymaga bardzo energicznego działania.
Jak już wspomniałem, groźnych przyczyn bólu w klatce piersiowej jest więcej, ale łączy je konieczność bezzwłocznego leczenia. Dlatego kluczowe znaczenie ma właśnie określenie, czy ból może wiązać się z istotnym zagrożeniem.
W takich przypadkach ważne jest zwrócenie uwagi na objawy towarzyszące bólowi, niezależnie od jego lokalizacji w obrębie klatki piersiowej.
Objawy alarmujące, to:
utrata przytomności, lub zasłabnięcie, która wystąpiły podczas bólu
bladość skóry i/lub pokrycie się jej potem
duszność (czyli uczucie braku powietrza), zwłaszcza poprzedzające ból
Za niepokojącą przyczyną bólu w klatce piersiowej może również przemawiać stan zdrowia danej osoby, na przykład:
przebyty zawał serca,
nadciśnienie tętnicze,
cukrzyca,
istotna wada serca
Pomocne mogą być okoliczności wystąpienia bólu w klatce piersiowej, zwłaszcza jeżeli był to znaczny wysiłek, lub silny stres. Niejeden zawał serca zaczął się jednak od bólu, który wystąpił “bez powodu”. A skoro już mówimy o bólu bez powodu: ból w klatce piersiowej, który budzi ze snu, zwłaszcza w godzinach późnonocnych lub wczesnoporannych, zawsze powinien być powodem wszczęcia alertu.
Znaczenie ma również pogoda. Nie na darmo bóle zamostkowe występujące podczas chodzenia “pod zimny wiatr” opisywano w przeszłości jako klasyczny objaw choroby serca. Warto więc, podczas zimnej, wietrznej pogody traktować swoje dolegliwości tego rodzaju z większą uwagą.
Na zakończenie pozwolę sobie jeszcze raz podkreślić: okoliczności i objawy towarzyszące bólowi w klatce piersiowej są ważniejsze od jego lokalizacji, a w przypadku niepokojących cech bólu najważniejszy jest jak najkrótszy czas od początku objawów do wezwania kwalifikowanej pomocy medycznej. To on daje szansę pomyślnego zakończenia zdrowotnych kryzysów.
Wystąpienie co najmniej jednego z trzech objawów nasuwających podejrzenie udaru mózgu powinno spowodować natychmiastowe wezwanie pomocy medycznej. Dzięki temu osoba, u której one wystąpiły, będzie miała szansę na uniknięcie inwalidztwa lub nawet przedwczesnej śmierci.
Objawy, które ze względu na bezpieczeństwo własne i osób bliskich powinien znać każdy, są następujące:
Zniekształcenie mimiki twarzy, najczęściej przejawiające się jako obniżenie kącika ust po jednej stronie
Osłabienie lub całkowita utrata władzy w jednej dłoni, lub całej kończynie górnej
Niewyraźna mowa, niekiedy niemożliwa do zrozumienia
Jedyną racjonalną reakcją na stwierdzenie u siebie, lub u kogoś bliskiego, chociażby jednego z tych objawów, jest możliwie bezzwłoczne wezwanie służb Ratownictwa Medycznego. Nie – dzwonienie po znajomych lekarzach, nie – szukanie teleporady, nie – zamiawianie wizyty lekarza POZ.
Dlaczego jest to takie ważne?
W udarze mózgu najważniejsza jest zasada: “Czas, to mózg”, którą pozwoliłem sobie umieścić w tytule niniejszego wpisu. Szansa na skuteczne leczenie zależy od tego, jak krótki będzie czas od początku objawów do początku terapii. Dlatego możliwie natychmiastowe, zdecydowane działanie jest takie ważne.
W anglosaskiej medycynie, to co opisałem powyżej ujęto w łatwo zapadający w pamięć skrót FAST:
F – od face – asymetria twarzy
A – od arm – niedowład lub porażenie ramienia
S – od speech – niewyraźna, lub niezrozumiała mowa
T – od time – jak najszybsza reakcja
Pozwoliłem sobie stworzyć polski odpowiednik tego skrótu, żeby mieli Państwo wybór, co zechcecie zapamiętać. Ten polski skrót, to MoST – jak most do ocalenia:
Mo – jak mowa (niewyraźna lub niezrozumiała)
S – jak słabość (ramienia lub dłoni)
T – jak twarz (asymetryczna)
O koniecznym pośpiechu niczego w polskiej wersji nie ma, ale wierzę, że rodacy są w większości wystarczająco rozgarnięci żeby wiedzieć, że skoro dzieją się rzeczy groźne (bo takie opisywane są w obydwu schematach), to trzeba działać szybko i konkretnie.
Tym, którzy chcieliby jeszcze obejrzeć małe repetytorium polecam bardzo dobry, krótki film. Powstał podczas nasilenia COVID-19. Umiejętność samodzielnego rozpoznawania groźnych objawów przez niefachowców była wówczas szczególnie ważna, wobec przeciążenia systemu opieki zdrowotnej. Film nie stracił merytorycznej wartości chociaż system działa lepiej, niż wtedy.
Ten wpis rozpoczyna tegoroczną edycję “letniej szkółki medycznej samoobrony dla pacjentów”, zwanej czasami “letnią szkółką przetrwania”, pojawiającej się w miesiącach wakacyjnych na moich blogach.
…a konkretnie – od 11:00, do 20:00, na Piknik Naukowy Centrum Nauki Kopernik, do Strefy Zdrowia. Wstęp wolny.
Inne pytania, na które będzie można uzyskać odpowiedzi dotyczą równie ważnych aspektów naszego zdrowia. Przykłady? Proszę bardzo!
Czy operacje chirurgiczne bez rozległego urazu, to fantazja, czy dostępna rzeczywistość? Ablacja zaburzeń rytmu serca – co to właściwie jest i czego można po niej oczekiwać? Jakie są metody samokontroli cukrzycy? Jakie są wskazania do operacyjnego leczenia otyłości?
…i sporo innych.
Zapraszam w imieniu zespołu Warsaw Education Center, stoisko G14 “Rewolucje w medycynie”, w Strefie Zdrowia, w Galerii Stadionu
Mapę Pikniku można znaleźć tutaj i spis pokazów można znaleźć tutaj:
Tym razem coś bardziej dla profesjonalistek i profesjonalistów medycznych. Dr Anna Mierzyńska (psycholog), dr Jacek Gessek (kardiolog) i dr Stefan Karczmarewicz (kardiolog) w warsztatach kardiologiczno-psychologicznych z czytaniem performatywnym i komentarzami literacko-muzycznymi. Konferencja Kasprowisko 2023. Całość nagrywana z jednego, punktu stojącego na statywie rejestratora Zoom Q2n, ustawionym zgodnie z możliwościami sali, stąd część akcji czasami wychodzi poza kadr.
